Alerjik Hastalıklar Belirtileri Tedavileri

Alerji, normalde zararlı olmayan bir maddeye karşı vücudun aşırı reaksiyonudur, eski Yunanca'da "değişik reaksiyon" anlamına gelir.

Alerji’ yi şöyle de tarif edebiliriz: 
Bazı kişiler çevrelerindeki maddelere; hava içindeki tozlara, yedikleri besinlere, kullandıkları ilaçlar, eşya veya kozmotiklere aşırı derecede duyarlı hale gelmektedirler. Bu gibi kişiler alerjik bünyeli olarak bilinirler. Aşırı hassasiyetten sorumlu bu maddelere de alerjen denir.

Bu maddeler vücuda solunum yoluyla, mide-barsak sistemi veya deri teması ile girebilirler. Bu aşırı duyarlığın oluşmasının nedeni çevrede alerjenlerin bulunuşu değil, kişinin allerjik bünyeli oluşudur.

Alerji tüm dünyada yaygın bir problemdir. Amerikada kronik hastalıklar arasında erişkinlerde üçüncü, çocuklarda da birinci sırayı tutmaktadır. Allerjik hastalıkların çoğu bebeklik veya çocuk döneminde başlamaktadır.

Son yıllarda allerjik hastalıkların sık görülmesinde, suni beslenme giyim ve çeşitli ilaç kullanımının da rolü olabilir.

Alerjik hastalıklara sebep olan alerjenler nelerdir ?
Alerjik hastalıklara sebep olan alerjenler çok çeşitlidir.
Havada bulunan polenler, küf mantar sporları, ev tozu akarları, hayvan tüy ve deri döküntüleri gibi allerjenler, toplumda toz olarak bilinen alerjenlerdir ve solunum yollarında alerji yaparlar.

Besin maddeleri, yumurta, buğday, süt, fındık, fıstık gibi kuru yemişler, meyveler ve kabuklu deniz mahsülleri de ağız yolu ile vücudumuza girerek genellikle deride ve bağırsaklarda alerji yaparlar.
İlaçlarla olan alerji her organda görülebilir. Bazı bitkiler ve kimyasal maddeler de derimize dokunduklarında temas alerjilerine sebep olurlar.

Bronşiel astma buluğ çağında kendiliğinden geçer mi ?
Bronşiel astmalı çocukların yüzde 30 unda şikayetler buluğ çağına erdiklerinde azalır, fakat bazen erişkin yaş dönemine girdiklerinde şikayetleri tekrar başlayabilmektedir.

Ayrıca hastaların diğer yüzde 30 unda hastalık şikayetleri buluğ çağında bir değişiklik göstermezken, geriye kalan üçte birinin şikayetlerinde artma gözlenmektedir.

Alerjik bronşit mi, astma mı ?
Aslında alerjik bronşit ve astma eşanlamlı kullanılan 2 teşhistir.

Halk dilinde hafif vakalar için genellikle alerjik bronşit daha ağır vakalar için astma sözcüğü kullanılmaktadır.

Bebeklik çağında ateşli viral enfeksiyon ile başlayan alerjik bronşit durumlarında “bronşiolit” deyimi de kullanılır. Aslında bu deyimlerin tümü hiperreaktif solunum yolu hastalığı adı altında da toplanabilir.

"Bronşiel astmalılar spor yapmamalıdır" sözü doğru mu ?
Bronşiel astmalılar diğer normal kimseler gibi her çeşit sporu yapmalıdırlar.

Olimpiyatlar dahil çeşitli spor dalları ile uğraşan birçok astmalı kişiler bilinmektedir. Bunlar arasında olimpiyatlarda derece alanlar bile vardır.

Sigaranın astma ya zararı var mıdır ?
Astmalılar kesinlikle sigara içmemelidir. Hatta odadaki sigara dumanı bile astmalının solunum yollarını rahatsız edebilmektedir. Araştırmalar, sigara içen annelerin çocuklarında daha sık astma ortaya çıktığını göstermektedir.

Alerjik anneler çocuklarını emzirebilir mi ?
Anne sütü ile beslenen çocukların besinlere karşı alerji olma ihtimalleri daha düşüktür. Bu nedenle özellikle alerjik annelerin bebeklerini en az 6-12 ay anne sütü ile beslemeleri tavsiye edilmektedir.

Astmalı kişiye özel bir diyet gerekli mi ?
Besin maddeleri bazı alerjik hastalıklara neden olabilir. Ancak, bronşiel astmaya sebep olmaları oldukça nadirdir.

Doktor tarafından tesbit edilmedikçe bronşiel astmalı hasta her besini yiyebilir.

Bebeklik yaşında tesbit edilen besin maddelerine alerji genellikle ileri yaşlarda ortadan kaybola bilmektedir. Öte yandan, sülfit ve benzeri katkı maddeler içeren gıdalar astmalı hastalarda şikayetlere neden olabilir.

Alerjik hasta diş hekimine gidebilir mi?
Diş tedavisi sırasında kullanılan ilaçlara karşı alerjik reaksiyon her kişide görülebilir.

Ancak bu maddelere karşı alerjik reaksiyon görülme ihtimali alerjik hastalığı olan kişiler için daha fazla değildir. Yani, bir alerji hastası ile alerjik hastalığı olmayan bir kişi arasında, alerjik reaksiyonların görülme ihtimali aynıdır.

Her hasta için diş tedavisi öncesi nasıl titizlikle hikaye alınması gerekiyor ve ne gibi önlemler alınıyor ise bir alerji hastası için de aynı önlemler geçerlidir. Ancak diş hekiminin kullandığı ilaçlara daha önce alerjik reaksiyon göstermiş olan kişiye aynı tipteki ilaçların ne diş tedavisinde ne de herhangi başka bir yerde verilmemesi gerekir. Zaten diş hekimleri bu yönden bilgi ve tecrübe sahibi olan ve alerjik bir reaksiyon görülse bile ilk müdahaleyi yapabilecek şekilde eğitilmiş kişilerdir.

Astma hastalarına narkoz verilebilinir mi?
Astma hastasının narkoz almasında sakınca olmadığı gibi, ağır astma krizlerinde bazen son çare olarak hastaya narkoz verilerek ancak nefes alması sağlanablir.

Sadece astmalı kişilerde değil herkesde anestezi sırasında bronş hiperreaktivitesi gözlenebilir.

Anestezi uzmanları tecrübe ve bilgi sahibi olduklarından astmalı hastalarda anestezi vermekte güçlük çekmezler.

Astmalı hastalar uçağa binebilir mi?
5 -10 bin metre yükseklikte uçan jetlerde, kabin içi oksijen konsantrasyonu deniz seviyesine nazaran biraz daha düşüktür. Ancak bu durum astma hastasının uçağa binmesini engelleyecek oranda değildir.

Sinüzitlerin allerjik nezle ile ilişkisi var mı ?
Burun mukozası yüz sinüsleri ile sıkı komşuluk içinde olduğundan allerjik nezleli hastalarda kolaylıkla sinüslerin kanalları tıkanarak enfeksiyon gelişebilir.

Allerjik nezleli hastaların yüzde 40 ında sinüzit birlikte bulunur.

Astmalı çocuklarda bademcik ve adenoid ameliyatı olabilir mi ?
Çocuk astmalı olsun veya olmasın bademcik ve adenoidleri (geniz eti) enfeksiyon odağı haline gelmişse cerrahi olarak alınması gerekebilir.

Allerjik nezle veya astma ameliyatı engelleyici bir durum değildir. Ancak, allerjik şikayetler tonsil veya adenoid ameliyatı ile iyileşmez.

Allerji psikolojik bir hastalık mıdır ?
Emosyonel olaylar, korku, heyecan, sinirlilik yukarıda taşan bardak örneklerinde de anlatıldığı gibi allerjik hastalıklara sebep olmazlar ama kişide mevcut olan allerjik şikayetlerin artmasına neden olabilirler.

Özellikle çocukların hasta muamelesi yapılmadan arkadaşları ile kısıtlama olmaksızın koşup oynaması izin verilmelidir.

Alerjik hastalıkların tedavisinde kişinin genel sağlığı da önemli midir ?
Evet. Dengeli beslenme, proğramlı bir şekilde ekzersiz yapmak, düzenli uyku ile vücudu yeterince dinlendirebilmek kişinin genel sağlığı bakımından ve allerjik hastalıkların tedavisi için çok önemlidir.

• Sigara kesinlikle içilmemelidir.

Hava değişimi faydalı mıdır ?
Bazı alerjik kişiler rahatsızlıklarının hava ve yer değişimi ile azaldığını farketmişlerdir. Örneğin, yüksek rakım ve kuru iklimde yaşayan hastaların deniz kenarlarına, veya sahil şehirlerindeki hastaların yüksek dağ iklimli yerlere gittiklerinde rahat ettikleri gözlenebilir.

Bu yörelerde yetişen çayır, ot ve ağaç türleri farklı olduğundan bunların yaydığı havadaki polenler de farklıdır ve yeni bir bölgeye gittiğinde kişi o iklimdeki polen, mantar küflerine alerjisi olmayabilir ve dolayısıyla bir rahatlama hiseder. Fakat bu hastalar alerjik bünyeli olduğu için birkaç ay veya sene sonra yeni yerleşim çevrelerindeki bitkilerin polenlerine de alerji oluşarak şikayetleri tekrar başlayabilir.

Bu nedenle alerji hastalarının kısa bir müddet rahat edebilmeleri için işini gücünü bırakıp yer değiştirmeleri tavsiye edilmez.

Tedavi edilmemesi sakıncalı olabilir mi?
Tedavi edilmeyen alerjik nezlelerde burunda polip gelişebildiği gibi bazen de astma gelişimine neden olabilir.

Atopik dermatit ve ekzema tedavi edilmediği takdirde enfeksiyonlara, bronşial astma kontrolden çıkarak kronik akciğer hastalıkları, amfizem, bronşektazi ve hatta kalp yetmezliğine yol açabilir.

Alerji aşıları olurken başka ilaç alınabilir mi ?
Alerji aşıları yapılmakta olan bir kişinin alamayacağı bir ilaç yoktur.
Kişi aşı tedavisi sırasında gerekli olan herhangi bir ilacı alabilir veya ameliyat olabilir. Çocukluk aşıları gerekiyorsa bu aşılar alerji aşısı ile aynı gün yapılmaz, 1-2 gün arayla yapılması tercih edilir.

Alerjilerin ortaya çıkma yaşı nedir ?
Alerjik bünyeli bir kimsenin belirli bir maddeye karşı alerji gelişmeden ve hastalık belirtisi ortaya çıkmadan önce sensitizasyon süresi dediğimiz bir tanışma devresi gerekir. Bu süreç birkaç dakika olabildiği gibi yıllar boyu da sürebilir. Bu sebeple alerjik hastalıklar alerjik bünyeli kimselerin yaşamlarının herhangi bir döneminde ortaya çıkabilmektedir.

Alerjik bünyeli doğmuş olan çocuklar genelde ilk 3-6 aylık dönemlerini rahat ve şikayetsiz geçirirler 6 aylık dan sonra çabuk ve sık üst solunum yolu enfeksiyonları ile birlikde zaman zaman kısa süreli kaşıntılı deri lezyonları oluşabilir. Üç yaşından sonra çocuklarda sık sık burun tıkanıklığı, burun akıntısı enfeksiyon nöbetleri başlar. Sonradan bu nezleler bronşlarada inerek öksürük ve hırıltılı solunuma şeklinde alerjik bronşite dönüşebilir.

Yapılan araştırmalarda erkek astmalıların yüzde 55, kadın astmalıların yüzde 72 sinin 10 yaş altında hastalığın başladığı tesbit edilmiştir.

Çocukluk çağında astma erkeklerde kızlara nazaran 2 misli daha sık görülmektedir.

Alerjik hastalıkların oluşmasını önleyebilir miyiz ?
Alerjik bünyeli olarak doğan çocukların alerjilerini önlemek veya belirtilerin ortaya çıkmasını ertelemek için bazı önlemler alınabilir. Bunlar, bebeklerin en az 6 ay anne sütü ile beslenmesi, bu müddet içinde başka hiç bir besin verilmemesi, evde kedi,köpek veya kuş beslenmemesi ve evde sigara içilmemesi gibi tedbirlerdir.

Alerji uzmanlığı nedir ?
Alerji Uzmanı (Alerjist) doktor, alerjik hastalıkların teşhis ve tedavisi dalında ihtisas yapmış doktor demektir.

Alerjistler alerji hastalıklarının en etkin tedavi yöntemleri konusunda eğitim ve tecrübelidirler. Alerjist bir doktor tıp fakultesinden mezun olduktan sonra önce Pediatri veya Dahiliye dalında ihtisasını tamamlar. sonra da alerji üst-ihtisası yapar.

Memleketimizde dermataloji ve göğüs hastalıkları uzmanlarıda çocuk veya iç hastalıkları dalında ek eğitim yaparak alerji uzmanı olabilmektedirler. Bu sebeple alerjistler aslında hastanın genel sağlığı konusunda ve diğer dahili konularda da bilgi sahibidirler.